Το ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή Ημερολόγιο καταστρώματος Γ΄ που αρχικά έφερε τον τίτλο “Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν” (1955). Στη συλλογή περιλαμβάνονται ποιήματα τα οποία απηχούν τις εντυπώσεις του ποιητή από τις επισκέψεις του στο νησί της Κύπρου τα έτη 1953, 1954, παραμονές του αντιαποικιοκρατικού-απελευθερωτικού αγώνα, καθώς και το 1955 (το τρίτο αυτό σύντομο ταξίδι του συμπίπτει με την έναρξη του Αγώνα). Στο πρώτο από τα ταξίδια του στο νησί, ο ποιητής επισκέφτηκε μαζί με τον Κύπριο ζωγράφο και προσωπικό του φίλο Διαμαντή τόσο την παλιά φράγκικη εκκλησία του Αγίου Μάμα στο Δάλι όσο και την εκκλησία της Παναγίας Φορβιώτισσας στην Ασίνου. Σε αυτή την εκδρομή, όπως και σε άλλες, φωτογράφισε τοπία, πρόσωπα, αντικείμενα, αλλά και εικονογραφίες του 14ου αιώνα, που αναπαριστούν τις τιμωρίες των αμαρτωλών στην Κόλαση. Πολλές από τις φωτογραφίες αυτές αντιστοιχούν τόσο απόλυτα με τις εικόνες του ποιήματος, ώστε οι στίχοι να δίνουν την εντύπωση ότι δεν είναι παρά ποιητική μεταγραφή του φωτογραφικού στιγμιότυπου.
Στον ζωγράφο Διαμαντή
(Γιώργος Σεφέρης, Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ’, Ποιήματα, φιλολ. επιμ. Γ. Π. Σαββίδης, Ίκαρος, Αθήνα 1982)
_________
1: ανοιχτάρι: ξύλινο χερούλι και κλειδί που ασφάλιζε εσωτερικά την πόρτα στο παραδοσιακό κυπριακό σπίτι·
2: άγγελοι ξετυλίγανε τον ουρανό: σκηνή από τη βόρεια αψίδα της εκκλησίας στην Παναγία Φορβιώτισσα της Ασίνου που συνοδεύεται από την ανορθόγραφη επιγραφή: η άγγελι τιλίγουν τον Ουρανών·
3: πέτρινος καμαροφρύδης: ανθρωπόμορφη υδρορροή (χολέτρα) την οποία πρόσεξε ο ποιητής στη στέγη της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνας στο Πέρα Χωριό Νήσου·
4: τον παραυλακιστή (= τον καταπατητή της γης), τον παραζυγιαστή (= αυτόν που κλέβει στο ζύγι, τον τοκογλύφο), τον παραμυλωνά (= τον ανέντιμο μυλωνά) και τον κατάλαλο (= τον συκοφάντη) … την αποστρέφουσα τα νήπια (= τη γυναίκα που δεν θέλει να κάνει παιδιά) και την αποκαλόγρια (= μοναχή που καταπατά τον θρησκευτικό της όρκο): όλες κατηγορίες αμαρτωλών που εικονίζονται στην Παναγία Φορβιώτισσα της Ασίνου και οι οποίες παριστάνονται να τιμωρούνται στην Κόλαση·
5: τ’ ακοίμητο σκουλήκι: «ο σκώληξ ο ακοίμητος», συμβολική μορφή της Κόλασης·
6: αλακάτιν: το μαγγανοπήγαδο, χειροκίνητο μηχάνημα που χρησιμοποιείται για την άντληση νερού από το πηγάδι (λίγα χρόνια πριν -το 1950- ο ποιητής είχε διαπιστώσει σ’ ένα άλλο ταξίδι του στη γενέτειρά του, τη Σκάλα της Σμύρνης, ότι το μαγγανοπήγαδο του πατρικού του σπιτιού υπήρχε και δούλευε ακόμα).