ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Οι επισκέπτες τριγυρίζουν μες στην αίθουσα·
Βλέπουν στους τοίχους τις εικόνες
Συνομιλούν και σχολιάζουν.
«Ο τεχνίτης πρέπει να δίνει σάρκα και οστά στα οράματα του·
Από τα έργα απουσιάζει παντελώς η φρίκη του Θανάτου.
Τι θέση έχουν τα πουλιά, τί δέντρα, τα τοπία αυτά τα ειδυλλιακά
Την ώρα που η βία ωμή περνά και μας καταπατά;»
Μα όταν το βράδυ σβήσει τα φώτα ο φύλακας
Και στερεώσει το μοχλό στην πόρτα
Ανοίγουν το ράμφος τα πουλιά
Και η άδεια αίθουσα αντηχεί από ένα κλάμα
Σαν νι μοιρολογούν όλα μαζί την Αντριανόπολη.
Κι ακόμα όταν σηκώνεται ο άνεμος τη νύχτα
Την αίθουσα αυτή δεν αγνοεί. Πνέει
Και σείει τα φύλλα των δέντρων στις εικόνες.
Ένας στεναγμός ακούεται μέσα στους τέσσερεις τοίχους
Ίδιος με το θρήνο της Εκάβης
Που μαζί με τις άλλες Τρωαδίτισσες ζητούσαν
Μέσα στη λεηλατημένη Τροία τα παιδιά τους.
Φαίνεται πως δεν έχει σημασία το τί αλλά το πώς.
ΚΡΥΦΗ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ
Φώτης Κόντογλου ο Κυδωνιεὺς
Άριστος τεχνίτης του λόγου κατά τους ζωγράφους
αλλ’ όχι και ζωγράφος
Εξαίσιος ζωγράφος κατά τους τεχνίτες του λόγου
ἀλλ’ όχι και τεχνίτης του λόγου
Οπωσδήποτε όμως οχληρός και για τις δυο τάξεις
Ήταν ο ελάχιστος αδελφός
Που το μέγεθος της αγάπης του για το κύριο αλλά
και το ουτιδανό
Έφερνε σε αμηχανία αυτούς που έχουν τη μανία
Να διαιρούν και να ταξινομούν.
Γιατί εκτός από όλα αυτά τα παρεμφερή
Πάνοπλος με όλα τα σύνεργα της κηπευτικής
Έπαιρνε τους ερημικούς λοφίσκους της Αττικής
Και φρόντιζε τα πυρίπνοα και ποικιλόχρωμά τους άνθη.
Ήταν φορές που άνοιγε μονοπάτια για εύκολη πρόσβαση
Ἢ με την παλάμη του έκοβε το κρύο, τον άνεμο, τη ζέστη,
Παραμέριζε τους ακανθώδεις θάμνους και άνοιγε
Χαραμάδες μυστικές για τη σαύρα, την αράχνη
Το χελιδόνι, τη μέλισσα και τ’ άλλα.
«Άνθρωποι και κτήνη
Ζουζούνια και μαμούνια
Κι όλα τα φτερωτά•
Αγγέλοι κι αρχαγγέλοι.»
Μιλά για κάτι ρημοκλήσια ξεχασμένα
Καταφυγή για καθετί που υπάρχει κι αναπνέει
Ραντίδα γλυκασμού στην άνυδρη τη γη και την ψυχή μας.
(Τα ποιήματα ανοίκουν στην ποιητική συλλογή “Παρεκκλίσεις” 1957)