«Εριστική διαλεκτική είναι η τέχνη να αντιπαρατίθεσαι με τέτοιο τρόπο ώστε να κατακτάς το δίκιο σου per fas et nefas [με δίκαια και άδικα μέσα]. Η αντικειμενική αλήθεια ενός λογισμού και η αποδοχή της από τους φιλονικούντες και τους ακροατές (τους αποδέκτες της διαλεκτικής) είναι δύο πράγματα διαφορετικά.
Γιατί συμβαίνει αυτό; – Εξαιτίας της φυσικής κακίας του ανθρώπινου είδους. Η έμφυτη ματαιοδοξία μας, που ενοχλείται ιδιαίτερα όταν θίγεται η διανοητική μας ικανότητα, δεν μπορεί να δεχτεί ότι η δική μας αρχική θέση είναι εσφαλμένη, ενώ η εκείνη του αντιπάλου μας ορθή.
Αυτός που αντιπαρατίθεται, κατά κανόνα δεν αγωνίζεται για την αλήθεια, αλλά για την άποψή του, αγωνίζεται pro ara et focis [υπέρ βωμών και εστιών] και per fas et nefas, αφού, όπως δείξαμε, δεν μπορεί να κάνει αλλιώς.
Ο καθένας έχει τη δική του φυσική διαλεκτική, όπως έχει και τη δική του φυσική λογική. Μόνο που η διαλεκτική σε καμία περίπτωση δεν τον καθοδηγεί με τόση ασφάλεια όσο η λογική. Κανείς δε μπορεί εύκολα να σκεφτεί ή να συμπεράνει κάτι ενάντια στους νόμους της λογικής. Οι λαθεμένες κρίσεις είναι πολύ συχνές, τα λαθεμένα συμπεράσματα είναι εξαιρετικά σπάνια. Δύσκολα ένας άνθρωπος υστερεί σε φυσική λογική, ενώ απεναντίας συχνά υστερεί σε φυσική διαλεκτική. Αυτή αποτελεί ένα άνισα κατανεμημένο χάρισμα (όπως συμβαίνει και με την κριτική ικανότητα, που είναι πολύ άνισα κατανεμημένη, ενώ αντίθετα, σχετικά ομοιόμορφη είναι η κατανομή της λογικής).
Το βασικό καθήκον της επιστημονικής διαλεκτικής, όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς, είναι λοιπόν, να προβάλει και να αναλύσει τις ανέντιμες στρατηγικές μιας αντιπαράθεσης, ώστε, όταν θα προκύψει μια πραγματική αντιπαράθεση, να μπορεί να τις αναγνωρίζει ακαριαία και να τις εξουδετερώνει…»
Απόσπασμα από το Πρώτο Κεφάλαιο του Άρθουρ Σοπενχάουερ «Η Τέχνη του να έχεις πάντα Δίκιο» με τίτλο «Εριστική Διαλεκτική»